Nieuw stuk:

Wonen en ondersteuning hoeven niet altijd samen te gaan. Je kunt zelf bepalen waar je kind woont en hoe de zorg wordt georganiseerd. Dat kan thuis, in een eigen woning, in een voorziening, of in een collectieve woonvorm met gedeelde ondersteuning.

Je kiest zelf of je werkt met één organisatie voor alles, of hulp combineert van meerdere mensen of diensten. In Vlaanderen is er zowel reguliere als gespecialiseerde hulp beschikbaar.

Ondersteuning is mogelijk op elke woonplek. Je kunt die zelf organiseren, eventueel met hulp van een organisatie, of alles laten regelen via een voorziening.

Let op: in voorzieningen zijn wonen en zorg vaak gekoppeld. Dat is handig, maar het kan lastig zijn als je later van zorgaanbieder wil veranderen – je kind moet dan soms ook verhuizen.

Let op de afspraken met je zorgaanbieder:

Ga je een overeenkomst aan met een zorgaanbieder? Let dan goed op wat er precies wordt beloofd. Niet elke dienstverlening is even bindend.

Belangrijk om te weten is het verschil tussen twee soorten afspraken:

  • Inspanningsverbintenis: de aanbieder belooft om zijn best te doen om hulp te bieden. Maar als er bijvoorbeeld niemand beschikbaar is (door ziekte of verlof), krijg je geen vervanging of compensatie. Je moet wel betalen, ook als de zorg niet doorgaat.

  • Resultaatsverbintenis: je betaalt alleen voor de zorg die effectief wordt geboden. Is er niemand beschikbaar, dan betaal je ook niet.

Denk ook na over je eigen situatie. Ben je er zelf een tijdje niet (bijvoorbeeld op vakantie of in het ziekenhuis)? Vraag dan op voorhand wat dat betekent voor de betaling.

Hieronder vind je een overzicht van ondersteuningsmogelijkheden die je kunt inzetten, of je kind nu thuis woont of op een andere plek

**** Dit is een eerste testversie waarvoor we met verschillende diensten de krachten gebundeld hebben. Dit materiaal nog niet verder verspreiden aub. ****

Woonondersteuning

Wonen en de ondersteuning die je nodig hebt, hoeven niet samen te vallen. Je kunt zelf of samen met iemand de puzzel van wonen en ondersteuning leggen. Er zijn ook collectieve woonvormen waar je gebruik kunt maken van bestaande ondersteuning. 

Je kunt één dienst of organisatie inschakelen voor alles, of juist hulp van verschillende mensen en organisaties combineren. Je hebt de vrije keuze om je te laten ondersteunen door één of meerdere personen en/of organisaties, of een combinatie daarvan. 

Veel hulp in Vlaanderen is toegankelijk voor iedereen (reguliere hulp). Sommige personen en diensten hebben zich gespecialiseerd in hulp aan mensen met een handicap. 

Ondersteuning kun je krijgen en organiseren op elke woonplek: in een voorziening, in een eigen huis of studio, bij je ouders thuis, in een kangoeroewoning of cohousing, enzovoort. Hieronder vind je een overzicht van ondersteuningsmogelijkheden bij het wonen. Je kunt ervoor kiezen om zelf je hulp te regelen, eventueel met ondersteuning van een persoon of organisatie (zie je cockpit versterken), of om alle hulp door een voorziening te laten regelen. 

In voorzieningen zijn wonen en ondersteuning vaak gekoppeld. De individuele dienstverleningsovereenkomst en/of het huurcontract koppelen zorg en wonen aan elkaar, wat betekent dat je verplicht bent om de zorg in die woning af te nemen van die voorziening. Dit kan als voordeel hebben dat alles voor je wordt geregeld. Een nadeel kan zijn dat je verplicht bent te verhuizen als je ondersteuning van een andere aanbieder wilt, wat ingrijpend kan zijn als je al lang op dezelfde plek woont en niet weg wilt maar wel andere of extra zorg nodig hebt.

Wees alert voor de verbintenis die je aangaat met de zorgaanbieder. De vraag is hoe bindend is de dienst die wordt aangeboden? Goed om te weten, bijvoorbeeld: Wat is het verschil tussen een inspanningsverbintenis en een resultaatsverbintenis? 

  • Inspanningsverbintenis: de aanbieder verbindt zich ertoe zich in te spannen om ondersteuning te bieden. Als er niemand beschikbaar is, bijvoorbeeld door ziekte van de zorgverlener, kun je geen vervanging of compensatie eisen en moet je toch betalen. 

  • Resultaatsverbintenis: je betaalt voor de daadwerkelijk geboden zorg. Als er niemand beschikbaar is om hulp te bieden, hoef je niet te betalen.

    En wat bij je eigen afwezigheid, moet je dan ook betalen?

  • Nadenken over de toekomst hoef je niet alleen te doen. Er zijn verschillende personen en organisaties die mee kunnen nadenken, plannen, keuzes afwegen, perspectieven verruimen, netwerk versterken en feedback geven.
    Hieronder geven we enkele mogelijkheden van organisaties en personen.

    • Mensen rondom jullie:

      • vriend(en), familie, vrijwilliger(s)

      • personen waar jij als ouder en je jongere zich goed bij voelen

      • Lus vzw. Lus vzw zoekt samen met jou naar anderen om je te versterken bij wat jij belangrijk vindt. Je bepaalt zelf hoelang je gebruik maakt van hun hulp. Deze hulp is gratis

      • Eigen Kracht Centrale (EKC). EKC brengt alle belangrijke personen rond iemand samen om een plan uit te werken. Deze hulp is gratis.

    • Diensten waar je met vragen en bezorgdheden kan aankloppen

      • JAC (voor jongeren)/ CAW (voor ouders en volwassenen). Zij helpen bij alle soorten vragen die te maken hebben met welzijn. Deze hulp is gratis.

      • Sociaal assistent/maatschappelijk werker van het ziekenfonds

      • Iemand van school/MFC

      • Gebruikersorganisatie: Infoloketten waar mensen met een handicap terechtkunnen met vragen over verschillende aspecten van het leven.

    • OCMW in je gemeente

    • Andere ouders: via verschillende organisaties:

    • Dienst ondersteuningsplan (DOP): deze dienst is gratis. Ze denken samen met de persoon met extra zorgnoden en zijn/haar netwerk na over de toekomst. De tijd waarbinnen ze hulp bieden is beperkt tot ongeveer 1 jaar.

      • filmpje DOP 

      • Aandachtspunt: als je het persoonsvolgend budget (PVB) ontvangt, dan heb je geen recht meer op deze dienst.

      • Soms is de wachttijd om te kunnen starten lang.

    • Online tool om zelf aan de slag te gaan: Plan voor uw goed leven. Een hulpmiddel om zicht te krijgen op wat is een goed leven en goede ondersteuning voor jou: Mijn ondersteuningsplan.be

    • Je huisarts

    • Een coach die je mee begeleidt. Prijs afhankelijk van de coach.

      • Zoek een coach in je buurt via vind een coach of vraag een tip aan anderen.

      • Let op: dit is geen garantie dat deze coach bij jou/jullie past.

    • Psychotherapie (psycholoog, psychotherapeut, orthopedagoog). Prijs afhankelijk van de therapeut.

      • Zoek een psychotherapeut in je buurt via vind een therapeut of vraag een tip aan anderen.

      • Let op: dit is geen garantie dat deze therapeut bij jou/jullie past.

    • Ga het gesprek aan met de vergunde zorgaanbieders: maak gebruik van de expertise en vraag naar hun plannen rond woonaanbod. 

    Voor Brussel specifiek: in Brussel is er een verschil tussen Franstalige en Nederlandstalige diensten. Het gespecialiseerde Franstalige aanbod is ruimer. 

  • De ondersteuning voor je kind kun je op verschillende manieren financieren. Dat kan via je eigen inkomen, via tegemoetkomingen en budgetten van de overheid, of via extra voordelen en premies. We zetten de mogelijkheden op een rij:

    1. Met je eigen inkomen

    Je gebruikt het inkomen uit loon, uitkering of andere opbrengsten. Voor meer info over hoe je inkomen invloed heeft op wonen en zorg: zie Financiën en Wonen.

    2. Met een zorgbudget of financiële tegemoetkoming

    In Vlaanderen

    Via de Vlaamse sociale bescherming (via je zorgkas):

    Via het Groeipakket (de vroegere kinderbijslag):

    • Zorgtoeslag voor kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte → Tot maximaal 25 jaar, stopt bij toekenning van een IVT (Inkomensvervangende Tegemoetkoming)

    • Ondersteuningstoeslag → Extra bedrag tot 25 jaar (niet combineerbaar met het Persoonsvolgend Budget) + voorwaarde: zorgpremie betalen

    Via het VAPH:

    Via je gemeente:

    • Sommige gemeenten bieden een mantelzorgpremie aan, ook voor ouders

    In Brussel

    Via Iriscare (Groeipakket Brussel):

    • Zorgtoeslagen voor kinderen met een handicap (tot max. 21 jaar of tot IVT wordt toegekend)

    • Participatietoeslagen binnen het groeipakket

    • Zorgpremie (indien je aangesloten bent bij een zorgkas)

    Gemeentelijke mantelzorgpremie:

    • Enkel beschikbaar in Etterbeek en Sint-Pieters-Woluwe

    3. Sociale en fiscale voordelen

    4. Hulp bij het organiseren van assitentie en besteden van Persoonsvolgend budget (PVB)

  • Als je ergens gaat wonen kan het zijn dat je nood hebt aan hulpmiddelen. Wie kan hier bij helpen?:

  • Wanneer je woning aangepast moet worden aan de noden van je kind, zijn er verschillende vormen van advies, hulp en financiële ondersteuning beschikbaar:

    1. Advies over aanpassingen

    • Neem contact op met je ziekenfonds of mutualiteit. Zij geven vaak gratis advies over mogelijke aanpassingen.

    2. Financiële tussenkomst

    3. Praktische hulp bij aanpassingen

    • Klusjesdiensten en wijk-werken kunnen kleine aanpassingen uitvoeren (zoals een trapleuning plaatsen of drempels verlagen). zie Wijk-werken

      • Informeer bij je gemeente (in Vlaanderen). In Brussel kun je terecht bij lokale dienstencentra.

      • Let op: welke klusjes toegelaten zijn, verschilt per gemeente.
        Bekijk de lijst met mogelijke activiteiten. meer info

    4. Professionele hulp tegen lage kost

    • Goed Wonen: organisatie actief in heel Vlaanderen die woningaanpassingen uitvoert voor mensen met een ondersteuningsnood.
      Door sociale tewerkstelling zijn de kosten lager. Website Goed Wonen

    5. Renovatie met verhuur aan je kind

    • Het Pandschap ondersteunt bij renovaties van woningen die daarna sociaal verhuurd worden – bijvoorbeeld aan je kind met een beperking.
      Actief in Oost- en West-Vlaanderen, Antwerpen en de Kempen. Website Het Pandschap

    6. Specifieke Brusselse initiatieven

  • Vrijwilligers kunnen veel betekenen in het dagdagelijkse leven. Dit kan betaald en onbetaald zijn.

    Wat kunnen vrijwilligers betekenen?

    • Gezelschap en sociaal contact
      Vrijwilligers kunnen een luisterend oor bieden, samen iets leuks doen of gewoon aanwezig zijn. Voor mensen met een handicap, die soms met een kleiner sociaal netwerk zitten, is dat vaak heel waardevol.

    • Ondersteuning bij dagelijkse activiteiten
      Denk aan mee boodschappen doen, begeleiding naar een afspraak, of helpen bij hobby’s. Vrijwilligers kunnen taken lichter maken, zonder dat het professioneel of formeel aanvoelt.

    • Meer vrijheid voor het gezin
      Een vrijwilliger kan af en toe even de zorg overnemen, zodat ouders, broers of zussen even kunnen uitblazen of tijd hebben voor iets anders.

    • Nieuwe kansen en ervaringen
      Samen met een vrijwilliger kan iemand nieuwe plaatsen ontdekken, activiteiten proberen of gewoon eens iets anders doen dan anders. Dat geeft afwisseling en zelfvertrouwen.

    • Verbinding in de buurt
      Vrijwilligers komen vaak uit de eigen buurt of gemeenschap. Ze helpen om een brug te slaan naar lokale initiatieven, verenigingen of activiteiten.

    Waar vind je vrijwilligers?  

    • In je eigen netwerk, via-via, in verenigingen, in je buurt, via activiteiten die jij/je kind graag doet, … 

    • Via organisaties en initiatieven die de zoektocht naar een vrijwilliger faciliteren: 

    • Je kan ook hulp vinden van iemand die bijklust/flexijob en dit onder bepaalde voorwaarden (iemand die 4/5de werkt of iemand die gepensioneerd is).

    • Sommige zorgaanbieders hebben ook vrijwilligers in hun werking.

    Wie kan hulp bieden bij de administratie en verzekeringen bij vrijwilligerswerk? Sommige dienstverlening is betalend. Een vrijwilliger kan iemand uit eigen netwerk zijn maar ze kunnen mogelijk een vrijwilliger voor jou helpen zoeken: 

  • Organisaties die verschillende soorten hulp aanbieden:

  • Ondersteuning bij persoonlijke verzorging kan zijn:Hulp bij aan- en uitkleden, bij het wassen, bij gebitsverzorging, medicatie in nemen, poetsen,....

    Volgende diensten kunnen daarbij helpen:

    • Thuisverpleging (hulp bij zelfzorg en verzorging). Deze hulp is gratis  

    • Thuiszorg. Verschillende diensten bieden zorg aan huis. Zij kunnen langskomen om de jongere te helpen met huishoudelijke taken zoals poetsen, strijken, douchen, wassen, persoonlijke verzorging, koken…  prijs hangt af van je inkomen

  • Het voorzien van een maaltijd kan een ondersteuning zijn. Tegenwoordig zijn hier in heel wat mogelijkheden:

    • Diepvriesmaaltijden aan huis (tik dit in op de zoekmachine van het internet)

    • Maaltijdboxen aan huis of in winkel (tik dit in op de zoekmachine van het internet)

    • Kant en klare gerechten aan huis (tik dit in op de zoekmachine van het internet)

    • Dienstencentrum of sociaal restaurant in je buurt

    • Dienst thuiszorg kan langskomen om de jongere te helpen met huishoudelijke taken zoals poetsen, strijken, douchen, wassen, persoonlijke verzorging, koken…  

    • Dienstencheques (poetsen, wassen/strijken, koken, boodschappen, vervoer) 

    • Er zijn gemeentes die een wijkwerk hebben en bij sommige kan je ook beroep doen op ondersteuning bij het huishouden. Wijk-werken

      • Best horen bij je gemeente in Vlaanderen. In Brussel: lokale dienstencentra) 

      • let op: Toegelaten activiteiten verschillen per gemeente: Zie lijst activiteiten die mogelijk zijn 

    • Je kan ook leren koken: korte modules door CVO’s 

    • Dienst thuiszorg kan langskomen om de jongere te helpen met huishoudelijke taken zoals poetsen, strijken, douchen, wassen, persoonlijke verzorging, koken…  

    • Dienstencheques(poetsen, wassen/strijken, koken, boodschappen, vervoer) 

    • Er zijn gemeentes die een wijkwerk hebben en bij sommige kan je ook beroep doen op ondersteuning bij het huishouden. Wijk-werken

      • Best horen bij je gemeente in Vlaanderen. In Brussel: lokale dienstencentra) 

      • let op: Toegelaten activiteiten verschillen per gemeente: Zie lijst activiteiten die mogelijk zijn 

    • Glazen- of ramenwasser 

    • Tuinman  

    • Je kan boodschappen laten leveren aan huis door verschillende grote supermarkten.

    • Online boodschappen doen en (laten) afhalen bij afhaalpunt 

    • Dienst thuiszorg kan langskomen om de jongere te helpen met huishoudelijke taken zoals poetsen, strijken, douchen, wassen, persoonlijke verzorging, koken…  

    • Dienstencheques(poetsen, wassen/strijken, koken, boodschappen, vervoer) 

    • Er zijn gemeentes die een wijkwerk hebben en bij sommige kan je ook beroep doen op ondersteuning bij het huishouden. Wijk-werken

      • Best horen bij je gemeente in Vlaanderen. In Brussel: lokale dienstencentra) 

      • let op: Toegelaten activiteiten verschillen per gemeente: Zie lijst activiteiten die mogelijk zijn  

    • Heb je een parkeerkaart nodig? www.handicapbelgium.be

    • Bij de Diensten voor Aangepast Vervoer (DAV) kunt u terecht voor aangepast vervoer van deur tot deur. Deze diensten zijn bestemd voor personen met mobiliteitsbeperkingen die geen gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer

    • Mobiliteitscentrale aangepast vervoer: per provincie, bvb. Aangepast vervoer – Provincie Antwerpen

    • Er zijn op verschillende plaatsen ook centrales die personen met een beperkte mobiliteit en budget ondersteunen om zich te verplaatsen

    • Rijbewijs 

      • Cara: Rijgeschiktheidscentrum rijden met gemotoriseerd voertuig 

      • 2GOVZW:vrijwilligers die jongeren helpen rijbewijs halen – ook hulp door vrijwilligers mogelijk voor jongere op andere vlakken 

    • mobi24/7: je moet wel klant worden

    • Oproepbare assitentie -> iemand of voorziening zoeken die dat willen doen 

      • Vanuit PVB zelf opzoek naar een aanbieder(beperkte)/iemand die dat wil doen 

      • Zorgwijs 

      • Bevragen bij andere zorgaanbieders (vb woonzorgwentrum, assitentiewoningen, collectief wooninitiatief,... (verwijzen naar collectief wooninitiatief) 

    • Alarmknop / personenalarm: zelf een alarmknop installeren

      • gsm (voorgeprogrammeerd, functie ‘locatie gsm traceren’, …) 

    • Oppashulp (sommige organisaties bieden ook nachtzorg – google op ‘nachtzorg’)  

    • In Brussel oppashulp: Gammes

    • vrijwilligers in schakelen. Meer info over vrijwilligers zie boven

    • Aanbod RTH (voor iedereen): mobiele begeleiding / thuisbegeleiding

    • Aanbod vergunde zorgaanbieders van VAPH (met PVB):

      • individuele (globale) begeleiding 

      • Wonen en ondersteunig samen 

      • Ondersteuning in eigen woning 

    • Beschut wonen geestelijke gezondheidszorg (langdurige ernstige psychische problematiek) 

    • JAC (voor jongeren)/ CAW(voor ouders en volwassenen) is gratis. Zij helpen bij alle soorten vragen die te maken hebben met welzijn.

    • Psychotherapie (psycholoog, psychotherapeut, orthopedagoog). Prijs afhankelijk van de psychotherapeut.

      • Zoek een psychotherapeut in je buurt via vind een therapeut of vraag een tip aan anderen

        • let op: dit is geen garantie dat deze therapeut bij jou/jullie past

    • Tele-onthaal

    • Awel: specifiek voor jongeren